Gezondheid

Margarine of roomboter?

Tegenwoordig is er zo veel aanbod in olie en vetten en krijg je zo veel verschillende informatie over welke je nu wel of niet moet kiezen, dat je door de bomen het bos niet meer ziet: olijfolie, kokosolie, margarine, roomboter, bakboter. Hoe weet je nu welke goed zijn?

Eén van de meest populaire oliën is margarine en dat is vooral te danken aan het feit dat het gepromoot wordt als zijnde goed voor het hart en bloedvaten. Het is daarnaast redelijk goedkoop maar de meningen over margarine zijn verdeeld. Er is ook een groep die zegt dat het helemaal niet zo goed voor je is omdat het de aderen zou kunnen doen verstoppen en ontsteking in het lichaam zou kunnen bevorderen en dat je er dik van zou kunnen worden.

Hoe zit het nu? Is margarine gezond of juist niet? Dit artikel, waarin dieper wordt ingegaan op de verschillen tussen margarine en roomboter en wat de invloed van beide is op de gezondheid, helpt je om de volgende keer dat je boter koopt een weloverwogen keuze te maken.

Wat is margarine?

Je gebruikt het op de boterham of om in te bakken. Dat doe je al sinds jaar en dag want de reclame en de dokter zeggen dat het goed voor je is maar hoe lang bestaat margarine eigenlijk en waar komt het vandaan? Het is rond 1869 uitgevonden in Frankrijk door de Franse chemicus Hippolyte Mège-Mouriès omdat er in die tijd een schaarste van boter was. Tot die tijd bestond er alleen roomboter. Voor het maken van zijn margarine gebruikte hij rundervet en afgeroomde melk. Dat is wat wij nu kennen als magere melk.

Dat was toen, maar waar wordt margarine vandaag de dag eigenlijk van gemaakt? Vooral van plantaardige olie die vol zit met meervoudige onverzadigde vetzuren. Die plantaardige olie moet wel eerst bewerkt worden om er voor te zorgen dat het een vastere vorm krijgt en dus beter smeerbaar is, het langer houdbaar is, het lekker smaakt, de hoeveelheid onverzadigde vetzuren verlaagd wordt. Ook worden er chemische stoffen toegevoegd om de margarine een aantrekkelijke kleur te geven en om te zorgen dat de olie niet scheidt. Door die chemische bewerkingen ziet de olie er nu uit als roomboter.

Wat is nu het verschil tussen margarine en roomboter?

Het grootste verschil zit hem in de manier waarop ze tot stand zijn gekomen. Roomboter is een zuivelproduct gemaakt van gekarnde melk. Een product dat in de natuur voorkomt. Margarine is plantaardige olie die chemisch bewerkt is in een fabriek. Een product dat uitgevonden is in een laboratorium.

Ook in de voedingswaarde zit een groot verschil. In plantaardige olie zitten veel meervoudige onverzadigde vetzuren. In roomboter zitten veel verzadigde vetzuren. In roomboter zitten ook andere belangrijke voedingsstoffen. Zo zit in grasboter vitamine K2 dat belangrijk is voor sterke botten, een gezond hart, en kankerpreventie. Roomboter is ook rijk aan gezonde vetzuren zoals omega-3, butyraat (boterzuur), en geconjugeerd linolzuur (CLA). Margarine is niet zo rijk aan deze voedingsstoffen maar bevat wel kleine hoeveelheden vitamine A en vitamine E, een beetje zout, en omega-6. Het grote verschil is dat de voedingsstoffen in roomboter van nature voorkomen terwijl ze aan margarine in een fabriek moeten worden toegevoegd.

Mogelijke voordelen van margarine

Margarine is rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren die beschouwd worden als gezonde vetten die goed zijn voor het hart. In de American Journal of Clinical Nutrition (bron1) is een studie gepubliceerd waarin staat dat je door verzadigde vetzuren te vervangen door onverzadigde vetzuren je de kans op aandoeningen aan de kransslagader verkleint. Het is ook rijk aan plantensterolen en -stanolen die helpen om het LDL cholesterolgehalte in het bloed te verlagen en daarmee de kans op een hartziekte. In vergelijking met roomboter is margarine goedkoop en wordt daarom vaak gekocht.

Is margarine vegan?

Aangezien het gemaakt wordt op basis van plantaardige olie en niet van melk is het geschikt om te gebruiken als je om welke reden dan ook geen zuivelproducten kunt of wilt gebruiken. Dit geldt ook wanneer je een koemelk allergie hebt of vegan bent of andere overwegingen een rol spelen.

Is margarine slecht voor je? Risico’s en nadelen

Ondanks de potentiële voordelen van margarine voor de gezondheid zijn er ook belangrijke nadelen die niet uit het oog verloren mogen worden. Om te beginnen is het een zwaar bewerkt product. Onderzoek heeft aangetoond dat het eten van bewerkt voedsel in verband staat met een hoger risico op het krijgen van kanker (bron2) , hartziekte (bron3) en zelfs overlijden (bron4).

Is margarine plastic?

Je hebt vast wel gehoord van de uitspraak dat margarine maar 1 molecuul van plastic verschilt maar dat klopt toch niet helemaal. Soms lijken producten dezelfde structuren en chemische samenstellingen te hebben maar een enkel miniem verschil kan er al voor zorgen dat de eindproducten behoorlijk verschillend zijn dus om nou te zeggen dat margarine maar 1 molecuul verschilt van plastic is toch wat te kort door de bocht.

De gezonde vetten omega-6 en omega-3

Om ons lichaam te beschermen tegen ontsteking en daaruit voortvloeiende ziekten is het belangrijk dat we de goede verhouding vetten binnen krijgen en in margarine zit in verhouding veel omega-6. Een gezonde verhouding is 1:1 maar de meeste mensen in de Westerse wereld eten 15:1 dus krijgen veel te veel omega-6 binnen in verhouding tot omega-3.

Bewerkingsproces

Onderdeel van het bewerken van de plantaardige olie om er margarine van te maken is hydrogenatie. Dat is het chemisch harden van vetten en vetzuren met behulp van waterstofgas. Het verandert de structuur van de olie en maakt het vaster van vorm. Het nadeel hiervan is dat er transvetten ontstaan. Deze schadelijke transvetten verhogen het risico op ziekten (bron5) als kanker, hartziekte, en diabetes daarom stappen veel producenten over op een andere manier van bewerken om zodoende de vorming van transvetten te verminderen. Door goed het label op de verpakking te lezen kom je er achter welk proces is gebruikt. Zie je gehydrogeneerde vetten staan, dan kan je die margarine beter vermijden.

Welke van de twee kies je?

Alhoewel margarine en roomboter door elkaar vervangen kunnen worden in de keuken zijn ze niet hetzelfde product. Het voornaamste verschil zit hem in de vetzuren. In roomboter zitten verzadigde vetzuren en in margarine meervoudige onverzadigde vetzuren. Dat laatste lijkt gezonder maar in margarine zitten ook transvetten die kunnen bijdragen aan een lange lijst van gezondheid problemen. Roomboter in het algemeen en grasboter in het bijzonder is veel minder bewerkt en bevat veel dat goed is voor de gezondheid zoals vitamine K2, boterzuur, en CLA. Er zit ook omega-3 in dat goed is voor het functioneren van de hersenen, voor het hart, en de ontwikkeling van de foetus in de baarmoeder. Aan de andere kant kan margarine als een uitkomst worden gezien als je om welke reden dan ook geen zuivelproducten wilt gebruiken.

Als je voor roomboter kiest, kies dan het liefst voor grasboter omdat die een hogere voedingswaarde heeft. Als je voor margarine kiest, kies dan het liefst voor de variant zonder gehydrogeneerd vet omdat die een kleinere hoeveelheid transvetzuren bevat.

Kortom:

• Margarine is gemaakt van plantaardige olie die wordt bewerkt (hydrogenatie) om harder te worden.
• Roomboter is gemaakt van gekarnde melk en rundervet.
• De grootste verschillen tussen de twee zit hem in de voedingswaarde en de hoeveelheid vetzuren die ze bevatten.
• Margarine is rijk aan meervoudige verzadigde vetzuren die goed zijn voor het hart. Het is vriendelijk voor de portemonnee en geschikt voor mensen die om welke reden dan ook geen zuivelproducten willen eten.
• Maar margarine is ook zwaar bewerkt en kan grote hoeveelheden omega-6 vetzuren en transvetten bevatten die slecht kunnen zijn voor de gezondheid.
• Ongeacht of je kiest voor roomboter of margarine, kies voor de gezondste optie dus grasboter of margarine zonder gehydrogeneerde vetten.

Bronnen:
1. American Journal of Clinical Nutrition, 2009 May;89(5):1425-32. doi: 10.3945/ajcn.2008.27124
2. British Medical Journal, 2018 Feb 14;360:k322. doi: 10.1136/bmj.k322
3. British Medical Journal, 2019 May 29;365:l1451. doi: 10.1136/bmj.l1451
4. Journal of American Medical Association, 2019 Apr 1;179(4):490-498. doi: 10.1001/jamainternmed.2018.7289
5. Journal of Food Science and Technology, 2011 Oct; 48(5): 534–541, doi: 10.1007/s13197-010-0225-8
6. Dr Axe

Erkin Oksak

Ik vind dat mensen zich bewust moeten zijn van wat ze eten en in hun lichaam binnenkrijgen. In mijn ogen levert de voedingsindustrie een belangrijke bijdrage aan de huidige chronische ziekten in onze samenleving. Goede voeding, geen medicijnen, is de sleutel tot een goede gezondheid. Klik hier voor mijn persoonlijk verhaal en motivatie »

Related Articles

Subscribe
Hou me op de hoogte van

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

17 Reacties
oudste
nieuwste meest gestemde
Inline Feedbacks
View all comments
Carla
11 januari 2020 18:02

Dank,ik gebruik hoofdzakelijk grasboter. Ik ben heel blij met jouw tips.

Joseph
11 januari 2020 22:05

Vergeet je niet iets? De smaak? Roomboter smaakt romig, vol en lekker. Margarine smaakt alleen maar naar synthetisch vet en heeft verder geen enkele smaak.

Carla
12 januari 2020 11:53
Reply to  Joseph

Inderdaad Joseph, grasboter smaak heerlijk en gezond.Margarine is troep.

Guus
19 maart 2021 13:52
Reply to  Carla

Grasboter smaakt niet alleen gezond, ze is het ook! Omdat grasboter wordt gemaakt van weidemelk, bevat ze meer onverzadigde vetzuren en meer omega-3 (daarom is ze ook vanuit de koelkast smeerbaar). Daarnaast bevat ze veel meer chlorofyl ofwel bladgroen, een krachtige anti-oxidant (daarom is ze geler dan margarine en “gewone” roomboter).

“Hooiboter” noemde mijn oma gewone roomboter.

Marian
12 januari 2020 13:12

Ik probeer zoveel mogelijk bewerkte producten te vermijden. Als je meer natuurlijke producten eet voel je je ook veel beter. Fijn om deze informatie te krijgen.

Hermanus Verbrugge
13 januari 2020 17:13

Ik gebruik helemaal geen boter nog margarine

Tine
14 januari 2020 17:57

Hoe gezond is Becel met roomboter? En Becel cholesterol? Ik kan bij de ingrediënten niet precies opmaken of deze producten bewerkt zijn of niet. Graag uw mening. Bij voorbaat dank.

Guus
19 maart 2021 14:11
Reply to  Tine

Op de site van Becel lees ik dat de oliën geraffineerd worden zodat ze “tijdens het verhittingsproces geen donkere kleur en verbrande smaak achterlaten”. Er wordt conserveermiddel, emulgator en aroma toegevoegd. Geraffineerd, verhit, toevoegingen, hoe bewerkt wil je het hebben?

2500 Jaar voor Erkin wist Hippocrates het al: Laat voedsel uw medicijn zijn.

Jeroen
19 januari 2020 09:02

Hoe zit het met producten zoals Eat Plants? Is dit ook gezond?

Guus
19 maart 2021 13:55
Reply to  Jeroen

Is margarine gezond? Want dat is wat plantaardige “boter” gewoon is. Al draagt een aap een gouden ring…

Peter
24 januari 2020 19:57

Zelf gebruik ik al sinds mijn jeugd (jaargang 1958) roomboter. De laatste vier jaren is dat mijn basisvoedsel geworden samen met eieren. Mijn voorkeur gaat uit naar KerryGold. Ipv van toespijs heb ik liever een goede laag roomboter. Eieren zijn ook gezond. Als je alleen al kijkt in hoeveel producten eieren worden gebruikt; in salades, mayonnaise (ik maak dat zelf), gebak, vlees (vogelnestjes). De smaak van margarine is (persoonlijk) gewoonweg slecht. Ik heb nooit diaree of andere problemen met de stoelgang. Ik voel mij energiek, wandel dagelijks vele kilometers met mijn honden en doe bezoekjes en boodschappen met de fiets.… Lees verder »

Guus
19 maart 2021 13:31

Even een redactionele opmerking. Laatste paragraaf (Kortom), tweede punt. Roomboter wordt natuurlijk NIET gemaakt met rundervet, ze wordt bereid uit aangezuurde room. Dat lijkt me ook nog wel een pluspunt van roomboter: Het is een gefermenteerd product.

Maar verder een compliment voor je site. Informatief en kritisch zonder belerend te zijn. Dat is best een prestatie als je wel een missie hebt. Een missie waar ik trouwens helemaal achter sta.

Robert
19 maart 2021 23:30

Campina heeft destijds toegegeven dat grasboter alleen maar een marketingterm is, en dat het precies hetzelfde product is als gewone roomboter.

Nelleke
4 april 2021 11:09

Gebruikte margarine en roomboter jarenlang naast elkaar.

Sinds enkele jaren nu alleen nog roomboter.

Hilarisch is, dat als ik terugdenk aan de margarine, het eerste wat me te binnen schiet is dat ik het kuipje praktisch strak tegen mijn boterham aan moest zetten, omdat de margarine anders gegarandeerd ergens tussen boter ham en kuipje van mijn mes af kukelde..

Harrie
10 mei 2023 21:14

Margarine is negatief voor ons lichaam! Boter daarin tegen positief. Dan wel van gras gevoerde koeien! Meer informatie!

Magda
10 mei 2023 23:43

Margarine is puur vergif!!!!!!! Gooi het buiten!

Anna Theunissen
12 mei 2023 16:01

Jullie vergeten te vertellen dat roomboter van melk komt die bedoelt is voor kalfjes. Die worden meteen bij hun moeder weggehaald met alle verdriet en dierenleed van dien……..
jammer dat altijd bij dierlijke producten de voorgeschiedenis en herkomst niet eerlijk en duidelijk vermeld wordt. Hopelijk komt daar verandering in

Diervriendelijke groet
Anna Theunissen

Back to top button
17
0
Would love your thoughts, please comment.x