Waarom mammografie verboden kan worden in Zwitserland

In 2013 werd het onafhankelijke Zwitserse onderzoeksinstituut Swiss Medical Board gevraagd om mammografie screeningen te onderzoeken. Het team van deskundigen bestond uit een medisch ethicus, klinisch epidemioloog, farmacoloog, oncoloog, wetenschapper, advocaat en een gezondheidseconoom.

Na een jaar van evaluatie van de beschikbare gegevens werden ze steeds bezorgder over hun bevindingen. Het “bewijs” van de wereldwijde overtuigingen dat mammogrammen veilig waren en in staat zijn om levens te redden, kwam niet overeen met hun resultaten.

Rapport: schaf mammografie screening af
Uit onderzoek bleek dat mammografie slechts één sterfgeval op de 1000 gescreende vrouwen kon voorkomen, terwijl er bij de andere vrouwen juist fysieke schade werd aangericht. Hun grondige herziening liet hen geen andere keuze dan te [highlight]adviseren om systematische mammografie screening programma’s af te schaffen[/highlight], en een tijdslimiet te zetten op bestaande programma’s.

In hun openbare rapport (bron) uit februari 2014, adviseert de Zwitserse Medische Raad ook dat de kwaliteit van mammografieën moet worden geëvalueerd en vrouwen op een duidelijke manier moeten worden geïnformeerd over de voor- en nadelen van de screening. Het rapport veroorzaakte een behoorlijke oproer in de Zwitserse medische gemeenschap. In hun rapport “No More Systematic Mammograms”, gepubliceerd in het gezaghebbende medisch tijdschrift New England Journal of Medicine, (bron) onderbouwt de Zwitserse Medische Raad hun conclusies gebaseerd op drie primaire factoren: [highlight]klinische proeven zijn achterhaald, voordelen wegen niet op tegen de schadelijke effecten en vrouwen kampen met psychologische stress door vals-positief diagnoses[/highlight].

Achterhaalde klinische proeven
Het debat over mammografie is gebaseerd op een serie van heranalyses van overwegend verouderde proeven. De eerste debatten over mammografieën begonnen meer dan 50 jaar geleden en het laatste debat was in 1991. De voordelen van de mammografieën waren vóór het tijdperk van moderne behandeling van borstkanker. Tegenwoordig is de prognose voor vrouwen met borstkanker ten opzichte van twintig jaar geleden flink verbeterd. Het panel van deskundigen werd de vraag gesteld: “Kan het bescheiden voordeel van mammografieën bij borstkankersterfte tussen 1963 en 1991, nog steeds worden gedetecteerd in een onderzoek dat vandaag zou worden uitgevoerd?”

De voordelen wegen niet op tegen de schadelijke effecten
De deskundigen waren verbaasd dat het niet vanzelfsprekend is dat de voordelen van mammografie opwegen tegen de nadelen. Uit een recente studie, gepubliceerd in het British Medical Journal, (bron) één van de grootste en meest uitgebreide studies van mammografie tot op heden, werden gedurende 25 jaar 90.000 vrouwen gevolgd. Hierop stelden zij vast dat een mammografie absoluut geen invloed heeft op sterfte door borstkanker. Het bleek dat het [highlight]sterftecijfer door borstkanker vrijwel identiek was tussen degenen die een jaarlijkse mammografie kregen en degenen die dat niet kregen[/highlight]. Terwijl daarbij ook nog bleek dat bij 22 procent van de borstkanker gevallen overdiagnose plaats vond wat leidde tot onnodige behandeling. “Dit betekent dat 106 van de 44.925 gezonde vrouwen in de screening groep [highlight]onnodig werden gediagnosticeerd en behandeld voor borstkanker met onnodige chirurgische ingrepen, bestraling, chemotherapie of een combinatie van deze behandelingen[/highlight].” Aldus de onderzoekers.

Psychologische stress
Ook de “Cochrane Collaboration” vond geen aanwijzingen dat mammografie effect heeft op de borstkanker sterftecijfers. (bron) Ook vragen zij zich serieus af of een mammografie daadwerkelijk goed is voor vrouwen.”Als we aannemen dat mammografie screening de borstkankersterfte met 15% vermindert, en de overdiagnose en overbehandeling ca. 30% bedraagt, betekent dit dat voor iedere 2000 vrouwen gedurende 10 jaar, er maar één geval niet zal sterven door borstkanker, en maar liefst 10 [highlight]gezonde vrouwen een vals-positief diagnose krijgen en daardoor onnodig worden behandeld[/highlight]. Bovendien zullen meer dan 200 vrouwen psychologische stress ervaren waaronder angst en onzekerheid voor de komende jaren, als gevolg van de vals-positieve resultaten.” Aldus de Cochrane Collaboration.

Positieve verwachtingen van mammografie komen niet overeen met de werkelijkheid
De experts zeiden ook dat ze verontrust waren door de brede kloof tussen de verwachte voordelen van mammografie en de werkelijke voordelen. Uit de resultaten van een enquête die onder vrouwen werd afgenomen bleek dat de helft geloofde dat bij 1000 gescreende vrouwen maar liefst 80 minder sterfgevallen zouden voorkomen. In werkelijkheid kan mammografie op zijn best bij slechts 1 op de 10.000 vrouwen borstkanker voorkomen. De experts stelden hierop een belangrijke vraag: “Hoe kunnen vrouwen een weloverwogen beslissing maken als zij het voordeel van mammografie zo overschatten?”

De trieste waarheid is dat ze dat niet kunnen. [highlight]Veel vrouwen zijn zich er nog steeds niet van bewust dat er geen wetenschappelijke onderbouwing is van de voordelen van mammogrammen[/highlight]. In plaats van dat ze de waarheid worden verteld krijgen vrouwen een schuldgevoel aangepraat als zij hun jaarlijkse mammogram overslaan. Het is voor vrouwen moeilijk om sterk te staan tegen dergelijke manipulatie tactieken. Je verwacht immers van artsen dat ze weten waar ze over praten en dat zij het best mogelijke advies geven.

Artsen worden misleid 
Als het gaat om kankerpreventie, worden artsen net zo gemanipuleerd als de gemiddelde persoon op straat. Dit komt omdat de farmaceutische industrie dit bagatelliseert en de onderzoeken negeert, want die zijn ernstig in conflict met hun financiële winsten. Sterker nog, [highlight]uit de opzet van dit onderzoek blijkt ook dat meer vrouwen juist worden benadeeld door de mammografieën dan dat ze erdoor gered worden[/highlight]. In het licht van deze feiten is juist het vermijden van een jaarlijkse mammografie een verantwoordelijke daad.

“Nee” zeggen tegen de 3D Tomosynthesis, die je [highlight]blootstelt aan een grote hoeveelheid kankerverwekkende straling, geeft geen extra voordeel[/highlight]. Vrouwen moeten zich realiseren dat er andere screening opties zijn, ieder met hun eigen sterke en zwakke punten, waarvan zij het recht hebben om deze opties te gebruiken. Bedenk ook dat vrouwen hun aandacht moeten richten op het voorkomen van borstkanker, en niet de opsporing ervan.

Bepaalde factoren, zoals een dicht borstweefsel, maken mammografieën nog risicovoller
Het gebrek aan duidelijk voordeel en het bewijs van de zichtbare schade, was genoeg voor onderzoekers om mammografieën niet meer aan te bevelen. Daarbij concluderen ze ook dat [highlight]50% van de vrouwen een te dicht borstweefsel hebben waar mammografieën niet doorheen komen. Dicht borstweefsel en kanker verschijnen beiden als wit op een röntgenfoto, waardoor het voor een radioloog vrijwel onmogelijk is om de kankercellen te zien[/highlight]. Het is net als het proberen een sneeuwvlok in een sneeuwstorm te vinden.

Artsen zijn in sommige staten van de VS nu wettelijk verplicht vrouwen te informeren indien hun borstweefsel te dicht van structuur is waardoor een mammografie zinloos is. Verwacht wordt dat deze wet landelijk wordt ingevoerd.

Radiologen adviseren andere opties zoals thermografie of echografie 
[highlight]Sommige radiologen informeren hun patiënten hier al over en adviseren om andere opties te gebruiken zoals thermografie, echografie[/highlight] of MRI. Een vrouw moet erop kunnen vertrouwen dat haar arts deze belangrijke informatie over haar borstdichtheid niet zal achterhouden. Maar helaas hebben vele artsen hierin gefaald door deze levensreddende informatie decennia lang te verzwijgen.

Een andere risicogroep zijn de vrouwen met BRCA 1/2 mutaties die geassocieerd worden met een verhoogd risico op borstkanker. De resultaten van dit onderzoek zijn gepubliceerd in het British Medical Journal in 2012 (bron) en toonden aan dat vrouwen met deze mutatie bijzonder kwetsbaar zijn voor straling. [highlight]Vrouwen (jonger dan 30) die deze mutatie hadden en werden blootgesteld aan straling hadden twee keer zoveel kans op borstkanker in vergelijking met de vrouwen die dit gemuteerde gen niet hadden[/highlight]. De onderzoekers ontdekten ook dat de door straling geïnduceerde kanker dosis afhankelijk bleek. Hoe hoger dus de dosis, hoe hoger het risico op kanker. “Wij adviseren voor deze groep het gebruik van niet-ioniserende stralingstechnieken zoals magnetic resonance imaging.” Aldus de onderzoekers.

Ondanks deze bevindingen meldt de Nationale Cancer Institute dat sommige experts vrouwen met BRCA 1/2 mutatie aanraden om al op jonge leeftijd te starten met een jaarlijks mammogram. Het bovenvermeld onderzoek heeft juist bewezen dat dit scenario hun risico op borstkanker kan verdubbelen!

Bronnen:
– The New England Journal of Medicine
– Swiss Medical Board – rapport “Systemic Mammography Screening”
– National Cancer Institute – BRCA 1 en BRCA 2
– Annals of Internal Medicine
– Cochrane Library
– British Medical Journal – BRCA 1/2 mutaties
– British Medical Journal – onderzoek 25 jaar, 90.000 vrouwen