Voedingsindustrie: Top 11 grootste leugens

In de wereld van voeding circuleren veel onwaarheden. In dit artikel heb ik de meest schadelijke voorbeelden verzameld, maar deze vormen slechts het topje van de ijsberg.

Hieronder staan de 11 grootste leugens en misvattingen die de voedingsindustrie heeft verspreid:

Leugen 1: “Eieren zijn ongezond”

“Voedingsdeskundigen” hebben gezonde voeding regelmatig bekritiseerd. Een extreem voorbeeld is het demoniseren van eieren vanwege hun cholesterolgehalte, waarvan nu blijkt dat het niet correleert met verhoogd cholesterol in het bloed.

Een treffend voorbeeld is de zaak van eieren, die bekend staan om hun hoge cholesterolgehalte. Dit leidde tot de verdenking dat eieren het risico op hart- en vaatziekten zouden verhogen. Echter, recente bevindingen tonen aan dat het cholesterol uit voeding geen merkbare invloed heeft op de cholesterolniveaus in het bloed. Sterker nog, eieren blijken met name het “goede” cholesterol te verhogen en kunnen niet worden gekoppeld aan een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. (bron) (bron)

Wat we overhouden is één van de gezondste voedingsmiddelen ter wereld. Eieren bevatten een grote hoeveelheid voedingsstoffen, naast unieke antioxidanten die onze ogen beschermen (bron). En bovendien is gebleken dat, vergeleken met broodjes en croissants, eieren bij het ontbijt (ondanks een hoog vetgehalte) aanzienlijk bijdragen aan gewichtsverlies (bron), (bron).

Conclusie: eieren veroorzaken geen hartkwalen en behoren tot de meest voedzame voedingsmiddelen op de planeet. Eieren bij het ontbijt kunnen helpen bij gewichtsverlies.

Leugen 2: “Verzadigd vet is slecht voor je”

Enkele decennia geleden kwam men tot de conclusie dat de toename van hart- en vaatziekten te wijten was aan een overmatige consumptie van vet, met name verzadigd vet. Deze bevindingen waren gebaseerd op zwakke onderzoeksgegevens en beleidsbeslissingen die achteraf onjuist bleken te zijn. In een grondig overzichtsartikel uit 2010 werden 21 verkennende epidemiologische studies bestudeerd, waarbij in totaal 347.747 proefpersonen waren betrokken. Het resultaat was glashelder: er bestaat absoluut geen verband tussen verzadigd vet en hartproblemen (bron).

De theorie dat verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten verhoogde, bleek een onbewezen hypothese te zijn die toch wijdverspreid en algemeen aanvaard werd (bron). Integendeel, het consumeren van verzadigde vetten verhoogt juist het niveau van het “goede” HDL-cholesterol en transformeert het “slechte” LDL-cholesterol van een kleine, compacte vorm (zeer ongunstig) naar een grotere, gunstige vorm (bron) (bron). Voedingsmiddelen zoals vlees, kokosolie, kaas en boter hoeven dus absoluut niet gevreesd te worden.

Conclusie: recente onderzoeken weerleggen de theorie dat verzadigde vetten hart- en vaatziekten veroorzaken. Natuurlijke voeding met een hoog gehalte aan verzadigd vet blijkt zelfs gunstig voor de gezondheid te zijn.

Leugen 3: “Iedereen moet granen eten”

Ik heb nooit begrepen waarom granen als basis voor voeding worden beschouwd, gezien de recente landbouwrevolutie in onze menselijke evolutie. Onze genen zijn niet significant veranderd sinds die tijd. Granen hebben in vergelijking met onbewerkte voedingsmiddelen zoals groenten een laag gehalte aan essentiële voedingsstoffen. Bovendien bevatten ze aanzienlijke hoeveelheden fytinezuur, een stof die de opname van belangrijke mineralen in de darmen verhindert (bron).

Tarwe is het meest geconsumeerde graan in het westerse dieet, maar het kan gezondheidsproblemen veroorzaken, zowel klein als groot. Moderne tarwe bevat aanzienlijke hoeveelheden gluten, een eiwit waarvan er aanwijzingen zijn dat een groot deel van de bevolking er gevoelig voor kan zijn (bron) (bron) (bron). Gluten kan schade toebrengen aan de darmwand, resulteren in een opgeblazen gevoel, een onregelmatige stoelgang, en lichamelijke ongemakken zoals pijn en vermoeidheid (bron) (bron). Gluten is zelfs in verband gebracht met ernstige neurologische aandoeningen, waaronder schizofrenie en cerebellaire ataxie (bron) (bron).

Conclusie: Granen bevatten minder voedingsstoffen in vergelijking met onbewerkte voeding, vooral graansoorten met gluten kunnen uiteenlopende gezondheidsproblemen veroorzaken.

Leugen 4: “Het eten van veel eiwitten is slecht voor je botten en nieren”

Mensen beweren vaak dat een dieet met veel eiwitten schadelijk is voor de botten en de nieren. Het is waar dat eiwitinname op korte termijn kan leiden tot een toename van calciumverlies uit de botten, maar op de lange termijn wijzen onderzoeken juist op het tegenovergestelde effect.

Op de lange termijn is er een duidelijke associatie tussen een eiwitrijk dieet, sterkere botten en een verminderd risico op botbreuken (bron), (bron). Bovendien hebben studies geen verband aangetoond tussen een hoog eiwitgehalte in de voeding en nieraandoeningen bij gezonde individuen (bron), (bron). Het is zelfs opvallend dat twee van de belangrijkste risicofactoren voor nierfalen, namelijk diabetes en hoge bloeddruk, positief reageren op een dieet met veel eiwitten (bron), (bron). Hierdoor kan geconcludeerd worden dat een eiwitrijk dieet eerder beschermend is tegen botontkalking en nierproblemen dan dat het deze veroorzaakt.

Conclusie: Een eiwitrijk dieet is verbonden met een lager risico op botbreuken en het verbetert ook de bloeddruk en de symptomen van diabetes, waardoor het de kans op nierfalen vermindert.

Leugen 5: “Voedsel met een laag vetgehalte is goed voor je”

Heb je je ooit afgevraagd hoe gewoon voedsel smaakt als al het vet wordt verwijderd? Nou, het komt in de buurt van de smaak van karton, iets dat niemand zou willen eten. Voedingsproducenten begrijpen dit en voegen vaak andere ingrediënten toe om het gebrek aan vet te compenseren. Meestal zijn dit zoetstoffen, zoals suiker, glucose-fructosestroop (HFCS) of kunstmatige zoetstoffen zoals aspartaam. Hoewel we later specifiek ingaan op suiker, is het belangrijk om op te merken dat er GEEN bewijs is dat kunstmatige zoetstoffen beter voor je zijn dan suiker, zelfs als ze geen calorieën bevatten. Talrijke observationele onderzoeken laten zelfs een consistent en significant verband zien met verschillende aandoeningen zoals obesitas, het metabool syndroom, hartaandoeningen, vroeggeboorten en depressie (bron), (bron), (bron).

In vetarme voedingsmiddelen worden dus gezonde, natuurlijke vetten vervangen door ingrediënten die schadelijk kunnen zijn.

Conclusie: Vetarme producten zijn meestal sterk bewerkte producten vol met suiker, glucose-fructosestroop of kunstmatige zoetstoffen, en ze zijn zeer ongezond.

Leugen 6: “Je moet verspreid over de dag veel kleine maaltijden nemen”

Het idee dat je gedurende de dag meerdere kleine maaltijden moet eten om je stofwisseling op gang te houden, is een wijdverbreide mythe die niet wordt ondersteund door bewijs. Hoewel eten je stofwisseling tijdelijk verhoogt tijdens de vertering, wordt de totale energieconsumptie bepaald door de hoeveelheid voedsel die je eet, niet door het aantal maaltijden dat je hebt. Talloze gecontroleerde onderzoeken hebben aangetoond dat er in feite geen verschil is tussen het eten van veel kleine maaltijden en het eten van dezelfde hoeveelheid voedsel in minder maaltijden (bron), (bron).

Een onderzoek bij mannen met overgewicht toonde aan dat het gevoel van verzadiging bij het eten van 6 maaltijden per dag minder was dan bij 3 maaltijden (bron). Het is eigenlijk niet natuurlijk voor het menselijk lichaam om voortdurend te eten, aangezien we in het verleden periodiek vastten en niet zo frequent aten als nu. Tijdens vasten wordt er een celniveauproces genaamd autofagie geactiveerd, waardoor onze cellen worden gereinigd van afvalstoffen (bron). Af en toe vasten of niet eten is daarom gunstig.

Bovendien hebben verschillende observationele onderzoeken een aanzienlijk verhoogd risico op darmkanker aangetoond (de op drie na meest voorkomende oorzaak van kankersterfte) voor mensen die 4 maaltijden per dag eten, tot wel 90% hoger dan voor degenen die 2 maaltijden nemen (bron), (bron), (bron).

Conclusie: Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het eten van veel kleine maaltijden gedurende de dag gunstiger is dan het eten van minder, grotere maaltijden. Af en toe vasten kan zelfs voordelen opleveren voor je gezondheid, terwijl een toename van het aantal maaltijden in verband is gebracht met een hoger risico op darmkanker.

Leugen 7: “Koolhydraten moeten je voornaamste bron van calorieën zijn”

Er is een algemeen geloof dat een vetarm dieet, waarbij koolhydraten 50 tot 60% van de totale calorieën uitmaken, geschikt is voor iedereen. Dit dieet bevat vaak veel granen en suikers, met weinig vette voedingsmiddelen zoals vlees en eieren. Hoewel dit dieet misschien gunstig is voor sommige mensen, vooral degenen die van nature slank zijn, kan het juist gevaarlijk zijn voor mensen met overgewicht, het metabool syndroom of diabetes.

Er is uitgebreid onderzoek uitgevoerd waarbij vetarme, koolhydraatrijke diëten zijn vergeleken met koolhydraatarme, vetrijke diëten (bron). Telkens weer wijzen de resultaten in het voordeel van koolhydraatarme, vetrijke diëten (bron), (bron), (bron).

Conclusie: Het vetarme, koolhydraatrijke dieet is niet effectief en aantoonbaar inferieur aan een koolhydraatarm, vetrijk dieet.

Leugen 8: “Zaden rijk aan omega-6 en plantaardige oliën zijn goed voor je”

Meervoudig onverzadigde vetten worden vaak als gezond beschouwd vanwege onderzoeken die suggereren dat ze het risico op hart- en vaatziekten verminderen. Het belangrijke onderscheid hierbij is tussen omega-3 en omega-6 vetzuren. Omega-3 vetzuren zijn ontstekingsremmend en dragen bij aan een lager risico op ontstekingsgerelateerde ziekten (bron), terwijl een teveel aan omega-6 vetzuren ontstekingen kan bevorderen (bron).

De belangrijkste bronnen van omega-6 in het moderne dieet zijn bewerkte zaden en plantaardige oliën, zoals soja-, maïs- en zonnebloemolie. In het verleden hadden mensen niet zo’n overvloed aan omega-6 vetzuren in hun dieet, wat niet natuurlijk is voor het menselijk lichaam. Onderzoek heeft specifiek aangetoond dat overmatige consumptie van omega-6 vetzuren, met name uit plantaardige oliën, het risico op hart- en vaatziekten kan verhogen (bron), (bron).

Conclusie: Het is belangrijk om een goede balans te hebben tussen omega-6 en omega-3 vetzuren. Te veel omega-6, vooral afkomstig van plantaardige oliën, kan schadelijk zijn voor je gezondheid. Overweeg omega-3 supplementen en vermijd overmatige consumptie van industriële zaden en plantaardige oliën.

Leugen 9: “Koolhydraatarme diëten zijn gevaarlijk”

Koolhydraatarme voeding heeft keer op keer bewezen effectief te zijn bij het verminderen van lichaamsvet en het verbeteren van de gezondheid in vergelijking met vetarme diëten. Onderzoek toont aan dat koolhydraatarme diëten:

• Aanzienlijk meer lichaamsvet verminderen, zelfs zonder beperkingen in calorie-inname (bron).
• De bloeddruk significant verlagen (bron) (bron).
• Effectiever zijn bij het verlagen van de bloedsuikerspiegel en het verminderen van symptomen van diabetes type 2 in vergelijking met vetarme diëten (bron) (bron) (bron) (bron).
• Het HDL (goede) cholesterolgehalte aanzienlijk verhogen (bron) (bron).
• De triglyceriden aanzienlijk verlagen in vergelijking met vetarme diëten.
• De structuur van LDL (slecht) cholesterol verbeteren door het van klein en compact (zeer slecht) naar groter LDL te veranderen, wat gunstig is (bron) (bron).
• Over het algemeen beter vol te houden zijn vanwege de afwezigheid van caloriebeperking en minder honger (bron) (bron).

Conclusie: Koolhydraatarme diëten zijn wetenschappelijk bewezen als de meest effectieve, gezonde en duurzame methode om gewicht te verliezen en metabole aandoeningen om te keren. Ondanks sommige tegenstrijdige claims, blijven de feiten wijzen op hun effectiviteit.

Leugen 10: “Suiker is ongezond omdat het alleen lege calorieën bevat”

Suiker wordt vaak als schadelijk beschouwd vanwege de zogenaamde “lege” calorieën, maar de problemen gaan veel dieper dan dat. Suiker, vooral fructose, heeft aanzienlijke negatieve effecten op de stofwisseling en draagt snel bij aan gewichtstoename en het ontstaan van metabole aandoeningen.

Hier zijn enkele van de schadelijke effecten van suiker:

• Fructose wordt omgezet in vet in de lever, wat leidt tot verhoogde niveaus van triglyceriden en cholesterol (bron) (bron).
• Suiker veroorzaakt insuline- en leptineresistentie, wat kan leiden tot obesitas, het metabool syndroom en diabetes (bron) (bron).
• Suiker activeert biochemische reacties in de hersenen die leiden tot overmatige voedselinname en gewichtstoename.

In feite is suiker meer dan alleen lege calorieën; het verstoort onze stofwisseling en draagt bij aan ernstige ziekten.

Conclusie: Suiker heeft diepgaande en schadelijke effecten op onze stofwisseling, wat kan leiden tot gewichtstoename en ernstige gezondheidsproblemen. Het gaat verder dan alleen de calorieën die het bevat.

Leugen 11: “Vetrijk voedsel maakt je dik”

Het lijkt intuïtief waar dat vet eten leidt tot gewichtstoename, omdat we vet associëren met de ophoping van lichaamsvet. Echter, de realiteit is complexer. Vetrijke diëten op zichzelf maken mensen niet per se dik. Wat echt telt, is de context van het dieet. Diëten die zowel rijk zijn aan vet als koolhydraten kunnen leiden tot gewichtstoename, maar het is niet specifiek het vet dat de boosdoener is.

Conclusie: Diëten die rijk zijn aan vet en arm aan koolhydraten kunnen juist leiden tot een grotere afname in lichaamsvet in vergelijking met diëten met weinig vet. Het draait om de balans tussen vet en koolhydraten in de voeding. (bron) (bron) (bron)

Bronnen:
– Healthline, The Top 20 Biggest Nutrition Myths
– Dr Axe, 11 Largest Nutrition Lies in the Media