Hormoonspiraaltjes, mammografie en haarverf vergroten risico op borstkanker

Onderzoek heeft aangetoond dat bepaalde alledaagse praktijken en medische keuzes mogelijk het risico op borstkanker bij vrouwen vergroten. Een studie, uitgevoerd door Sanna Heikkinen van de Universiteit van Helsinki, wijst uit dat vrouwen die ooit een hormoonspiraaltje hebben gebruikt, een aanzienlijk verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van borstkanker, met een toename van maar liefst 52 procent. Daarnaast is ontdekt dat het gebruik van haarverf het risico op deze ziekte met 23 procent verhoogt. In tegenstelling tot hormonale spiraaltjes blijken koperspiraaltjes een veel veiliger alternatief, met een verwaarloosbare invloed op het borstkankerrisico. Vrouwen die andere vormen van hormonale anticonceptie, zoals de anticonceptiepil, gebruiken, hebben volgens het onderzoek een 32 procent hogere kans op het ontwikkelen van borstkanker.

Belangrijke risicofactoren: leeftijd, leefstijl en meer

Hoewel leeftijd en leefstijlfactoren, zoals voeding, lichaamsbeweging en alcoholconsumptie, nog steeds de belangrijkste oorzaken van borstkanker zijn, heeft Heikkinens onderzoek nieuwe inzichten opgeleverd over andere, minder bekende risicofactoren. Haar studie benadrukt dat hormonale voorbehoedsmiddelen, zoals spiraaltjes en de pil, samen met haarverf en herhaalde mammografieën, een significante rol kunnen spelen in het ontstaan van borstkanker. Deze bevindingen roepen vragen op over de veiligheid van veelgebruikte producten en medische procedures, die vaak zonder veel nadenken worden toegepast in het dagelijks leven.

Heikkinen analyseerde gegevens van achtduizend vrouwen met een diagnose van borstkanker en vergeleek deze met een controlegroep van twintigduizend vrouwen zonder de ziekte. Een opvallende bevinding was dat 60 procent van de vrouwen met borstkanker vóór hun vijftigste levensjaar ten minste één mammografie had ondergaan. Dit percentage ligt hoger dan in de controlegroep, wat suggereert dat er mogelijk een verband bestaat tussen mammografieën en een verhoogd risico op borstkanker, vooral bij vrouwen die op jongere leeftijd worden gescreend.

Mammografieën en bestralingsschade

In Finland begint het bevolkingsonderzoek naar borstkanker op een jongere leeftijd dan in veel andere landen, zoals Nederland. Dit gaf Heikkinen de mogelijkheid om de effecten van vroege en herhaalde mammografieën te onderzoeken. Haar bevindingen wijzen op een potentieel risico van de opstapeling van stralingsschade door deze screenings. Hoewel mammografieën een essentieel hulpmiddel zijn voor het vroegtijdig opsporen van borstkanker, suggereert het onderzoek dat de blootstelling aan röntgenstraling bij herhaalde screenings mogelijk bijdraagt aan een verhoogd risico op kanker.

Volgens Heikkinen is het cruciaal dat vrouwen beter geïnformeerd worden over de mogelijke gevaren van niet-essentiële mammografieën. “De opstapeling van stralingsschade en de kans op fout-positieve of fout-negatieve uitslagen kunnen ernstige gevolgen hebben,” benadrukt ze. Fout-positieve resultaten kunnen leiden tot onnodige stress, verdere tests en zelfs onnodige behandelingen, terwijl fout-negatieve resultaten een vals gevoel van veiligheid kunnen geven, waardoor een diagnose mogelijk te laat wordt gesteld.

Hormonale anticonceptie: een nader onderzoek

Het gebruik van hormonale anticonceptiemiddelen, zoals de pil en hormoonspiraaltjes, is wijdverbreid, maar de langetermijneffecten op de gezondheid blijven een punt van discussie. Heikkinens onderzoek toont aan dat deze middelen een meetbare impact hebben op het risico op borstkanker. Het hormoonspiraaltje, dat vaak wordt gekozen vanwege het gebruiksgemak en de langdurige werking, lijkt het grootste risico met zich mee te brengen, met een risicoverhoging van 52 procent. De anticonceptiepil, hoewel minder risicovol dan het hormoonspiraaltje, verhoogt de kans op borstkanker nog steeds met 32 procent. Koperspiraaltjes, die geen hormonen afgeven, lijken daarentegen een veiliger alternatief en worden in het onderzoek geprezen om hun lage risico.

Deze bevindingen roepen vragen op over de afweging tussen de voordelen van hormonale anticonceptie, zoals effectieve zwangerschapspreventie, en de mogelijke gezondheidsrisico’s. Vrouwen die deze middelen overwegen, zouden volgens Heikkinen beter geïnformeerd moeten worden over de potentiële gevaren, zodat zij een weloverwogen keuze kunnen maken.

Haarverf en borstkanker: een onverwachte link

Een van de meest verrassende uitkomsten van het onderzoek is het verband tussen haarverf en een verhoogd risico op borstkanker. Veel vrouwen gebruiken regelmatig haarverf om hun uiterlijk te veranderen of grijze haren te bedekken, vaak zonder zich bewust te zijn van mogelijke gezondheidsrisico’s. Heikkinens studie toont aan dat het gebruik van haarverf het risico op borstkanker met 23 procent verhoogt. Hoewel de exacte mechanismen achter dit verband nog verder onderzocht moeten worden, suggereren de onderzoekers dat bepaalde chemische stoffen in haarverf, zoals aromatische aminen, mogelijk kankerverwekkend zijn bij langdurige blootstelling.

Dit resultaat benadrukt het belang van meer onderzoek naar de veiligheid van cosmetische producten en hun langetermijneffecten op de gezondheid. Consumenten zouden volgens de onderzoekers beter geïnformeerd moeten worden over de mogelijke risico’s van veelgebruikte producten zoals haarverf, zodat zij bewuste keuzes kunnen maken.

Implicaties voor bevolkingsonderzoeken

Het bevolkingsonderzoek naar borstkanker is in veel landen een standaardprocedure om de ziekte in een vroeg stadium op te sporen. In Finland worden vrouwen al op relatief jonge leeftijd uitgenodigd voor deze screening, wat Heikkinen de kans gaf om de effecten van vroege mammografieën te bestuderen. Haar onderzoek suggereert dat het herhaaldelijk ondergaan van mammografieën, vooral op jongere leeftijd, mogelijk bijdraagt aan een verhoogd risico op borstkanker door de cumulatieve blootstelling aan straling.

Dit resultaat vraagt om een heroverweging van de richtlijnen voor bevolkingsonderzoeken, met name in landen waar screenings op jonge leeftijd gangbaar zijn. Het is belangrijk dat vrouwen worden voorgelicht over zowel de voordelen als de potentiële risico’s van mammografieën, zodat zij weloverwogen keuzes kunnen maken over hun deelname aan screeningsprogramma’s.

Conclusie

Heikkinens onderzoek biedt waardevolle inzichten in de risicofactoren voor borstkanker die verder gaan dan de bekende invloeden van leeftijd en leefstijl. Door het gebruik van hormonale anticonceptiemiddelen, haarverf en herhaalde mammografieën te onderzoeken, heeft de studie nieuwe vragen opgeworpen over de veiligheid van veelvoorkomende praktijken en medische procedures. Het is essentieel dat vrouwen toegang hebben tot duidelijke en uitgebreide informatie over deze risico’s, zodat zij bewuste keuzes kunnen maken over hun gezondheid. Verder onderzoek is nodig om de precieze mechanismen achter deze verbanden te begrijpen en om richtlijnen te ontwikkelen die de veiligheid van vrouwen wereldwijd kunnen verbeteren.

Aanbevolen boek: Anticonceptie zonder hormonen

Dr. Dorothee Struck legt in eenvoudige taal uit hoe het vrouwenlichaam werkt en wat er gebeurt tijdens de menstruatiecyclus. Ze beschrijft alle hormoonvrije anticonceptiemethoden, zoals het koperspiraaltje, barrièremethoden (zoals het pessarium of de portiokap) en methoden van periodieke onthouding, met of zonder anticonceptiecomputer. Ze legt uit hoe deze methoden werken, hoe makkelijk ze zijn in gebruik en hoe betrouwbaar ze zijn.

Het boek benadrukt dat je een natuurlijke methode kunt kiezen die niet ingrijpt in je lichaam, dat je de verschillende opties goed moet leren kennen en dat je een methode moet kiezen die bij je past.

Dr. Struck is gynaecoloog en natuurgeneeskundige met een eigen praktijk. Al tijdens haar studie was ze geïnteresseerd in alternatieven voor de pil. Door haar werk in een vrouwengezondheidscentrum in Kiel en ervaringen in het buitenland leerde ze over allerlei anticonceptiemethoden die vaak niet in de medische opleiding aan bod komen. Dit boek schreef ze om haar kennis te delen en vrouwen te helpen een bewuste keuze te maken.

Klik HIER voor een inkijkexemplaar.

Bron: University of Helsinki: ”Hormonal contraceptives and hair dyes increase breast cancer risk”