CT-scans veroorzaken extra 100.000 kankergevallen

CT-scans zijn een uitvinding die dokters helpt om in je lichaam te kijken, maar er zit een serieuze schaduwkant aan: ze kunnen kanker veroorzaken. Een studie van het Institute of Cancer Research (ICR) in Londen en de University of California San Francisco (UCSF) slaat alarm. In de VS zouden de miljoenen CT-scans die elk jaar worden gemaakt wel eens 100.000 extra kankergevallen kunnen veroorzaken. Dat is een getal dat je aan het denken zet. Het gemak van een snelle scan kan een hoge prijs hebben, vooral als ze te vaak worden gebruikt. Laten we duiken in waarom dit zo’n groot probleem is en hoe we slimmer met CT-scans kunnen omgaan.

Wat maakt CT-scans zo riskant?

Een CT-scan is een soort super-röntgenfoto die een gedetailleerd 3D-beeld van je lichaam maakt. Handig om tumoren, breuken of andere problemen op te sporen, maar het gebruikt ioniserende straling. En die straling is geen onschuldig goedje: het kan je DNA beschadigen, waardoor cellen zich verkeerd gaan gedragen en kanker kunnen veroorzaken. Vooral bij herhaalde scans stapelt dit risico zich op. De studie schat dat in de VS in 2023 maar liefst 93 miljoen CT-scans werden gedaan, en dat die scans op lange termijn zo’n 103.000 extra kankergevallen kunnen veroorzaken. Dat is 5% van alle nieuwe kankerdiagnoses in Amerika. Vooral scans van de buik, het bekken en de borst zijn link, omdat die gebieden vol zitten met gevoelige organen.

Kinderen in de gevarenzone

Voor kinderen is het risico nog groter. Hun lichaam is nog in ontwikkeling, en hun cellen zijn extra gevoelig voor straling. Een CT-scan bij een kind kan wel tien keer meer kans op kanker geven dan bij een volwassene. Vooral leukemie en hersentumoren zijn een zorg. Een buikscan bij een kind kan bijvoorbeeld straling geven die gelijkstaat aan 1000 gewone röntgenfoto’s. Dat is een flinke dosis voor een groeiend lijf. En toch worden kinderen in de VS soms te snel in de scanner geschoven, bijvoorbeeld na een val of een sportblessure, terwijl dat niet altijd nodig is.

Waarom zoveel scans?

Je zou denken: als het zo riskant is, waarom doen ze dan zoveel CT-scans? In de VS is het aantal scans sinds 2007 met 30% gestegen, van 67 miljoen naar 93 miljoen in 2023. Ter vergelijking: in 1980 waren het er maar 3 miljoen. Dokters grijpen vaak naar een CT-scan omdat het snel en precies is, maar er speelt meer. In Amerika verdienen ziekenhuizen goed aan scans; een enkele scan kan wel 6800 dollar kosten. Ook zijn dokters soms bang om aangeklaagd te worden als ze iets missen, dus doen ze een scan “voor de zekerheid”. En dan heb je nog het probleem dat ziekenhuizen elkaars scans niet altijd delen, waardoor patiënten soms onnodig een nieuwe scan krijgen. Dit alles leidt tot een cultuur waarin scans te makkelijk worden ingezet.

Hoe groot is de kans op kanker?

Laten we het even concreet maken. Elke CT-scan verhoogt je levenslange kankerrisico met ongeveer 0,1%. Dat klinkt misschien niet veel, maar als je meerdere scans krijgt, loopt het op. Vooral ouderen tussen de 50 en 69 jaar, die de meeste scans krijgen, lopen risico. Stel, je krijgt in je leven tien scans, dan is je extra kankerrisico al 1%. In de VS, waar miljoenen mensen elk jaar meerdere scans krijgen, betekent dit dat tienduizenden gevallen van kanker – zoals darmkanker, longkanker of leukemie – direct gelinkt kunnen zijn aan CT-straling. En het enge is: die kanker kan jaren later pas opduiken, waardoor je het niet meteen aan de scan koppelt.

Zijn CT-scans het waard?

Begrijp me niet verkeerd: CT-scans kunnen levens redden. Ze zijn top om bijvoorbeeld longkanker vroeg op te sporen, vooral bij rokers, wat al 20% minder sterfgevallen heeft opgeleverd vergeleken met gewone röntgenfoto’s. Bij spoedgevallen, zoals een hersenbloeding of een ongeluk, kan een scan cruciaal zijn om snel te handelen. Maar het probleem zit hem in de scans die niet echt nodig zijn. Denk aan een scan voor vage buikpijn die ook met een echo of een MRI onderzocht kan worden. Die “lage waarde zorg” brengt risico’s zonder veel voordeel. En soms gebruiken dokters hogere stralingsdoses dan nodig, wat het gevaar nog groter maakt.

Hoe kunnen we het risico verkleinen?

Gelukkig zijn er manieren om de gevaren te beperken zonder CT-scans helemaal af te zweren. Dokters kunnen strenger zijn en alleen scans voorschrijven als het echt nodig is. Alternatieven zoals een echo of MRI, die geen ioniserende straling gebruiken, kunnen vaak ook prima werken. Verder kunnen ziekenhuizen de stralingsdosis aanpassen, vooral voor kinderen, die extra kwetsbaar zijn. In landen zoals het Verenigd Koninkrijk wordt al kritischer gekeken naar elke scan, en dat zou in de VS ook moeten gebeuren. Patiënten kunnen zelf ook wat doen: vraag je dokter waarom een scan nodig is en of er een alternatief is. Vooral als je al meerdere scans hebt gehad, is het slim om dat te melden.

Wat betekent dit voor jou?

Moet je nu in paniek raken als je een CT-scan krijgt? Nee, dat hoeft niet. Als een scan nodig is om iets ernstigs uit te sluiten, zoals een tumor of een bloeding, is het risico vaak kleiner dan het voordeel. Maar als je vaak scans krijgt of als het om je kind gaat, is het goed om kritisch te zijn. Vraag: “Is dit echt nodig? Kan het met minder straling?” In Nederland en andere Europese landen zijn de regels vaak strenger, wat het risico al wat verlaagt. Maar het blijft slim om alert te zijn en niet zomaar akkoord te gaan met elke scan die wordt voorgesteld.

Conclusie: wees zuinig met CT-scans

CT-scans zijn een geweldige uitvinding, maar ze komen met een prijs. De 93 miljoen scans die in 2023 in de VS werden gemaakt, kunnen in de toekomst 103.000 extra kankergevallen veroorzaken, vooral bij kinderen en mensen die vaak gescand worden. Dat is een serieuze waarschuwing. Door alleen scans te doen als het echt nodig is, lagere stralingsdoses te gebruiken en alternatieven te overwegen, kunnen we de risico’s flink verkleinen. Dus, de volgende keer dat een dokter een CT-scan voorstelt, stel een paar vragen. Het kan je gezondheid op de lange termijn beschermen.

Aanbevolen boek: Chris overwint kanker

Twee dagen voor kerst en op slechts 26-jarige leeftijd werd bij Chris Wark dikkedarmkanker stadium III vastgesteld. Voordat hij er goed en wel erg in had werd hij een operatiekamer ingereden waar een tumor ter grootte van een golfbal en een derde van zijn dikke darm werden verwijderd.

Artsen vertelden Wark dat hij zodra hij van de operatie was hersteld 9 tot 12 maanden chemotherapie zou moeten ondergaan om een terugkeer van de kanker te voorkomen. Maar toen de eerste maaltijd die hij in het ziekenhuis kreeg een cafetaria-achtige gehaktbrij bleek te zijn, kreeg hij zijn eerste hint. De hint dat rekening houden met zijn voedingspatroon en voor zijn eigen gezondheid zorgen misschien, heel misschien de manier zou kunnen zijn om zijn lichaam effectiever te genezen.

Puttend uit de meest recente en grondige onderzoeken en uit zijn sterke geloof, deelt hij zijn strategieën voor genezing, inclusief de instelling om kanker te overwinnen, radicale veranderingen in voedingspatroon en leefstijl, en middelen voor mentale, emotionele en spirituele genezing.

Klik HIER voor een inkijkexemplaar.

Bron: The Institute of Cancer Research: ”Overuse of CT scans could cause 100,000 extra cancers in US”